Follow Us 👇

Sticky

तत्सम और तद्भव शब्द की परिभाषा,पहचानने के नियम और उदहारण - Tatsam Tadbhav

तत्सम शब्द (Tatsam Shabd) : तत्सम दो शब्दों से मिलकर बना है – तत +सम , जिसका अर्थ होता है ज्यों का त्यों। जिन शब्दों को संस्कृत से बिना...

संस्कृत प्रश्नोत्तरी

1 स्पर्शवर्णाः के -
A यणः
B स्वराः
C कादयो मावसानाः
D अण्

2 संहितासंज्ञाविधायकं सूत्रं किम् -
A उच्चैः .......
B नीचैः .....
C समाहारः -----
D परः सन्निकर्षः ----

3 ‘क्तक्तवतू ’ इति सूत्रेण का संज्ञा विधीयते -
A गतिः
B निष्ठा
C उपधा
D सवर्णम्

4 भीधातुप्रयोगे भयहेतौ का विभक्तिः -
A तृतीया
B षष्ठी
C पञ्चमी
D सप्तमीी

5 ‘पुष्पेभ्यः स्पृहयति ‘ इत्यत्र चतुर्थीविधायकं सूत्रं किम् -
A अकथितञ्च
B दिवः कर्म च
C स्पृहेरीप्सित
D आख्यातोपयोगे

6 अधस्तनयुग्मानां समीचीनां तालिकां चिनुत -
a सवर्णः  1. सुप्तिङन्तं  
b उदात्तः   2.  यू स्त्र्याख्यौ
c पदम्  3. तुल्यास्यप्रयत्नम्
d नदी  4.  उच्चैः ........
a b c d
A.  2 1 4 3
B. 2 3 1 4
C. 4 2 3 1
D. 3 4 1 2

7 ‘ध्रुवमपाये ----‘ इत्यत्र कि कारकम् -
A करणम्
B अपादानम्
C सम्प्रदानम्
D कर्म

8 ‘कुक्कुटमयूर्यौ ‘ इत्यस्य पदस्य लौकिकविग्रहः भवति -
A कुक्कुटश्च मयूरी च
B कुक्कुटञ्च मयूरं च
C कुक्कुटस्य च मयूर्याश्च
D कुक्कुटौ च मयूर्यौ 

9 वृद्धिसंज्ञाविधायकं सूत्रं किम् -
A वृद्धिरेचि
B वृद्धिरादैच्
C इको यणचि
D आद्गुणः

10 घिसंज्ञा केन सूत्रेण भवति -
A यू स्त्र्याख्यौ नदी
B अचो न्त्यादि टि
C परः सन्निकर्षः संहिता
D शेषोघ्यसखि

11 हेत्वर्थे का विभक्तिः -
A द्वितीया
B तृतीया
C चतुर्थी
D पञ्चमी

12 वर्णानामतिशयितः सन्निधिः किं संज्ञं स्यात् -
A उदात्तः
B अनुदात्तः
C स्वरितः
D संहिता

13 ‘पाणिपादम् ‘ अस्मिन् पदे समासविग्रहः भवति -
A पाणी च पादौ च
B पाणिः च पादं च
C पाणिना च पादेन च
D पाणिं च पादौ च

14 ‘चोराद् बिभेति ’ इत्यत्र अपादानं केन सूत्रेण विधीयते -
A पराजेरसोढः
B भीत्रार्थानां भयहेतुः
C वारणार्थानामीप्सितः
D विभाषा गुणेsस्त्रियाम्

15 ‘चर्मणि द्वीपिनं हन्ति ‘ इत्युदाहरणं कस्य भवति -
A निमित्तात् कर्मयोगे
B साध्वसाधुप्रयोगे च
C षष्ठी चानादरे
D यतश्च निर्धारणम्

16 अधस्तनयुग्मानां समीचीनां तालिकां चिनुत -
a  अभिनिविशश्च 1. तुल्यास्यप्रयत्नं  
b  अपृक्तं  2. बहुव्रीहिः
c चित्रगुः  3. कर्म संज्ञा
d  सवर्णम् 4. एकाल्प्रत्ययः
a b c d
A.  2 1 3 4
B. 1 2 4 3
C. 3 4 2 1
D. 4 3 1 2

17 एते वर्णास्तालुस्थानीयाः सन्ति -
A  इ उ ऋ लृ
B अ क ह विसर्गः
C इ च य श
D ऋ ट र 

18 कादयो मावसाना वर्णा भवन्ति -
A अन्तस्थाः
B स्पर्शाः
C उष्माणः
D जिह्वामूलीयाः

19 अधस्तनयुग्मानां समीचीनां तालिकां चिनुत -
a  उपधा 1. सम्प्रदानम्   
b  रुच्यर्थानां धातूनां प्रयोगे  2. अलोsन्त्यात् पूर्वः
c  अक्ष्णा काण- 3. कर्मकारकम् 
d  अधिशीङ् योगे 4. येनाङ्गविकारः
a b c d
A.  1 3 4 2
B. 3 1 2 4
C. 2 4 1 3
D. 2 1 4 3

20  ‘पशूना रुद्रं यजते ’ इत्यत्र ‘पशुना ’ पदे या तृतीया, सा कस्मिन् कारकेsस्ति
A करणकारके
B सम्प्रदानकारके
C कर्मकारके
D कर्तृकारके

21 विशेषसंज्ञाविनिर्मुक्तः समासः नाम –
A नित्यसमासः
B केवलसमासः
C तत्पुरुषसमासः
D अनित्यसमासः

22 ‘स नपुंसकम् ‘ इत्यनेन सूत्रेण नपुंसकत्वं भवति -
A अव्ययीभावसमासे
B बहुव्रीहिसमासे
C कर्मधारयसमासे
D समाहार द्विगुसमासे

23 ‘पुष्पाणि स्पृहयन्ति ‘ इत्यत्र ‘पुष्पाणि’ इत्यस्य कर्मसंज्ञा भवति -
A  ईप्सितत्वात्
B  ईप्सिततमत्वात्
C  स्पृहधातोः प्रयोगात्
D प्रकर्षाभावात्

24 ‘कृत्यल्युटो बहुलम् ’ इति सूत्रस्य उदाहरणं किम् -
A प्रयाणीयम्
B स्नानीयं चूर्णम्
C प्रभव्यम्
D प्रयाम्यम्

25 ‘प्राङ्मुखी*इत्यत्र ङीप् केन सूत्रेण विधीयते -
A नखमुखात्संज्ञायाम्
B जातेरस्त्रीविषयादयोपधात्
C क्रीतात्करणपूर्वात्
D दिक्पूर्वपदान्ङीप्

Ans. 1-C, 2-D, 3-B, 4-C, 5-C, 6-D, 7-B, 8-A, 9-B, 10-D, 11-B,12-D, 13-A, 14-B, 15-A, 16-C, 17-C, 18-B, 19-D, 20-A , 21-B,  22-D,  23-B  24-B,  25-D

0 comments: